Bóg

1. Bogiem a prawdą «mówiąc szczerze, w istocie, naprawdę»: Powróciłem na wakacje do Polski i tak skończyły się moje studia paryskie, które, Bogiem a prawdą, nigdy się nie zaczęły – bo nie wiem czy dwa razy przez cały pobyt pojawiłem się na tym moim Instytucie Studiów Międzynarodowych. W. Gombrowicz, Wspomnienia.

2. Bóg zapłać «pobożna formuła podziękowania»: Bóg zapłać za dobre słowo. Ja pani też życzę zdrowia i siły. Roz tel 2001.

3. Bóg z tobą (z nim, z nią itp.) «zwrot wyrażający rezygnację z pretensji do kogoś»: Może się mylę, może nie rozumiem twoich dróg, które Vilbert nazywa makiawelicznymi, może to cię do czegoś doprowadzi. Jeśli tak, Bóg z tobą. Nie będę ostatnim, który się z tego uraduje. S. Dygat, Jezioro.

4. Chwalić Boga; chwała Bogu «na szczęście, to bardzo dobrze, świetnie»: Jakże tam pańskie małżeństwo, panie Wacławie? – powiadał, klepiąc żartobliwie starego giełdziarza po mankiecie. – Chwalić Boga, nie żałuję. J. Iwaszkiewicz, Sława.

5. Daj Boże (zdrowie) «o czymś godnym pozazdroszczenia»: (...) w polskich filmach współczesnych pokazywano takie wnętrza, że daj Boże zdrowie. 99% społeczeństwa nie mogło o takich mieszkaniach marzyć. J. Kuroń, J. Żakowski, PRL.

6. Ktoś Bogu ducha winien «ktoś, kogo nie obciąża najmniejsza wina, ktoś całkowicie niewinny»: Przyleciały za nim aż tutaj, i doktór, Bogu ducha winien, też oberwał. M. Rodziewiczówna, Lato.

7. Ktoś chwycił, złapał itp. Pana Boga za nogi «kogoś spotkało wielkie szczęście»: Żyliśmy spokojnie. Mąż był opiekuńczy, nie lubił się z nami rozstawać, nie ciągnęło go towarzystwo. Przyznawałam nieraz, że złapałam Pana Boga za nogi. Życie na gorąco 40/1999.

8. Ktoś czuje się, wygląda itp. jak młody bóg «ktoś czuje się, wygląda bardzo dobrze, świeżo i młodo»: Chodź ze mną do sauny, zobaczysz, poczujesz się później jak młody bóg. Roz tel 2002.

9. Pożal się Boże «godny politowania, lichy, biedny, marny»: (...) karabiny na sznurkach, mundury pożal się Boże, brudne to, nieogolone i śmierdzące, za przeproszeniem. R. Antoszewski, Kariera. Przystanek to był, że pożal się Boże! Licha budka, kryta falistą blachą. M. Brandys, Bieganek.

10. podn. Pójść do Boga; stanąć przed Bogiem; spocząć w Bogu; oddać Bogu ducha; oddać duszę Bogu «umrzeć»

11. Za Bóg zapłać «(robić coś, pracować) za darmo, bezpłatnie»: Nie ma nic za darmo. Także firmy, które będą zbierać na twoją emeryturę, nie robią tego za Bóg zapłać. Za swoją pracę muszą zostać wynagrodzone. Cosm 7/1999.

Bóg (jeden, jedyny) wie, Bóg raczy wiedzieć zob. wiedzieć 1.

Bóg kogoś wziął, wezwał, powołał, przyjął itp. do swojej chwały zob. chwała 1.

Da Bóg, jak Bóg da zob. dać 1.

Daj Boże; dałby Bóg zob. dać 15.

Goły, nagi jak go Pan Bóg stworzył zob. stworzyć 1.

Komuś się żyje, jest jak u Pana Boga za piecem zob. I piec 1.

Nie mieć Boga w sercu zob. serce 15.

Pan Bóg na kogoś miarę zgubił zob. miara 4.

Strzelać Panu Bogu w okno zob. okno 2.

Taki, tak jak (jakim) go Pan Bóg stworzył zob. stworzyć 3.

Za Boga (nie); za chińskiego boga zob. za.